Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya ziyaretinin ardından aralarında Kanal 7 Ankara Temsilcisi ve Haber7.com Yazarı Mehmet Acet'in de bulunduğu basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasındaki özel ilişkiyi vurgulayan Fidan, ziyaret kapsamında birçok kritik başlıkta önemli değerlendirmelerde bulundu.
Rusya-Ukrayna savaşında kalıcı ateşkes umudu güçleniyor. ABD ile Suriye’de anlaşmadan çok “çalışma” vurgusu öne çıkıyor. Yeni büyükelçiden Ortadoğu’ya dair farklı sinyaller gelirken, Türkiye’de terörle mücadelede kritik bir psikolojik eşik aşıldı. Bakan Fidan çok önemli konulara değindi.
MÜZAKERELERDE MUHATABIN ZİHNİNİ ANLAMANIN ÖNEMİ
Fidan, diplomatik görüşmelerde muhatabın zihnini anlamanın kritik bir rol oynadığını belirtti. Tarafların hassasiyetlerini, olmazlarını ve ara bölgeleri doğru analiz etmenin, çözüm önerileri geliştirmede belirleyici olduğunu ifade etti. Rusya’da nihai karar merciinin Putin olması nedeniyle, onun konuyla ilgili nüanslarını anlamanın önemine dikkat çekti. Görüşmelerin samimi bir ortamda gerçekleşmesi ve tarafların pozisyonlarını açıkça tartışabilmesinin, barışa yönelik adımlar için değerli olduğunu vurguladı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, müzakerelerin Türkiye’de yapılmasına ilişkin olumlu görüşlerini basın toplantısında dile getirdiğini de ekledi.
AKKUYU NÜKLEER SANTRALİ VE ENERJİ İHTİYACI
Akkuyu Nükleer Santrali’nin finansmanı, yaptırımlar nedeniyle ortaya çıkan sorunlar ve çözüm modaliteleri görüşmede önemli bir yer tuttu. Fidan, Türkiye’nin sanayi ihracatçısı bir ülke olarak enerjiye olan ihtiyacını vurguladı. Daha fazla enerji üretiminin maliyetleri düşüreceğini ve sanayi ihracatında rekabet gücünü artıracağını belirtti. Akkuyu’nun 4.800 megavat (yaklaşık 5 gigawatt) kapasiteli bir nükleer santral olduğunu ve Rusya için de önemli bir proje olduğunu ifade etti. Putin’in, Rusya’nın yurt dışında devam eden 22 santral projesinden bahsettiğini ve Akkuyu’nun bu projeler arasında öne çıktığını aktardı. Finansman ve teknik modaliteler üzerinde çalışmaların devam ettiği belirtildi.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI VE MÜZAKERELERİN GİDİŞATI
Rusya’nın, referandumla ilhak ettiği bölgeleri müzakere konusu yapmaktan kaçındığı ifade edildi. Fidan, Rus tarafının bir sonraki aşamada ateşkes şartlarını hazırladığını ve bu şartların yakın zamanda Ukrayna’ya iletileceğini belirtti. Müzakerelerdeki bir sonraki görüşme tarihinin ihtiyaca bağlı olarak belirleneceğini ekledi. Türkiye’nin, Ukrayna tarafıyla görüşmelere devam edeceği ifade edildi.
UZUN DÖNEMLİ ATEŞKES DAHA GERÇEKÇİ
Tarafların pozisyonlarını karşılaştırdığında, uzun dönemli bir ateşkesin kalıcı bir anlaşmaya kıyasla daha gerçekçi göründüğünü belirten Fidan, Türkiye’nin bu süreçte bazı formüller sunduğunu ve taraflarla paylaştığını ifade etti. Tarafların adımlarını belirleyecek en önemli unsurlardan birinin dayanma kapasiteleri olduğunu vurguladı. Savaşın devam etmesi durumunda tarafların birbirlerini hedef almaya devam edeceği, ancak güven artırıcı önlemlerin insani faydalar sağladığı belirtildi. Türkiye’nin mekik diplomasisiyle barış çabalarına devam ettiği ve bu çabanın, Türkiye’ye duyulan saygının bir göstergesi olduğu ifade edildi.
RUSYA’NIN SURİYE POLİTİKASI
Türkiye’nin 2017’den bu yana Rusya ile Astana sürecine bağlı kaldığını belirten Fidan, Esad rejiminin bu süreçte ekonomik ve siyasi reform yapmadığını eleştirdi. Esad rejiminin halkıyla bir araya gelmediğini ve ekonomik çözümler üretmediğini, bu durumun Rusya için bile bir yük haline geldiğini ifade etti. Rusya’nın Esad’ı desteklemek için sürekli kaynak ayırmak zorunda kaldığını ve Esad’ın düşüş sürecinde hızlı stratejik kararlar aldığını belirtti.
SURİYE’DEKİ GELİŞMELER
Esad’ın devrilmesiyle Suriye’de yeni bir dönemin başladığını belirten Fidan, bu sürecin uluslararası diplomasi ve yoğun mesai gerektirdiğini ifade etti. Avrupa Birliği, Arap Ligi ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi aktörlerin farklı beklentilerinin bir rotaya oturtulmasının gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin Suriye’deki önceliklerinden birinin yeni yönetimin güçlü bir şekilde ayağa kalkması olduğunu belirten Fidan, terörle mücadelenin yeni yönetim için de önemli olduğunu söyledi. Petrol yatakları ve ekonomik toparlanmanın önemine dikkat çekti. Amerikan yaptırımlarıyla ilgili gelişmelerin olduğu, El Hol Kampı ve hapishaneler üzerine çalışmaların devam ettiği belirtildi. Dışişleri, Milli Savunma ve MİT’in, Irak, Suriye ve Ürdün’le koordineli bir şekilde sistematik çalışmalar yürüttüğü ifade edildi.
SURİYE YÖNETİMİ İLE YPG ARASINDAKİ ANLAŞMA
Suriye yönetimi ile YPG arasındaki anlaşmanın takip edilmesi ve hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Fidan, Türkiye’nin “Terörsüz Türkiye” projesinin bu sürece doğrudan ve dolaylı katkılar sağlayacağını ifade etti.
AVRUPA GÜVENLİK MİMARİSİ VE RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Fidan, Avrupa’nın, ABD’nin Trump döneminde Ukrayna-Rusya savaşından çekilebileceği endişesi taşıdığını belirtti. Avrupalıların, liderliği üstlenmek için adımlar attığını ve savunma sanayiinde kendi kendine yeterlilik için kararlar aldığını ifade etti. Almanya’nın anayasa değişikliğiyle 150 milyar Euro’luk düşük faizli kredi sağladığını ve AB’nin borçlanma tavanını kaldırdığını belirtti. Türkiye’nin, savunma sanayiinde teorik olarak diğer aday ülkelerle aynı haklara sahip olduğunu, ancak uygulamada bazı sorunlarla karşılaşıldığını ifade etti. Türkiye’nin, Avrupa’ya yaptırımlar konusunda “menfaat paylaşımında yanınızda görmek istemiyorsunuz, ama külfet paylaşımında görmek istiyorsunuz” eleştirisini yönelttiğini söyledi.
KKTC VE TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI
Macaristan’daki Türk Devletleri Teşkilatı toplantısının nihai bildirisinde, KKTC’nin haklarının korunmasına yönelik önemli adımlar atıldığı belirtildi. KKTC’nin Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olduğunun vurgulandığını ifade eden Fidan, Kıbrıs Türklerinin haklarına güçlü vurgular yapıldığını ve gençlik ile spor alanlarında KKTC’nin katılımına yönelik adımlar atıldığını söyledi. Avrupa Birliği’nin, KKTC’nin devlet statüsünü kabul etmek istemediğini, ancak adada bir realite olduğunu belirtti.
ABD’NİN ORTADOĞU POLİTİKALARI
Fidan, ABD’nin Ortadoğu’ya yeni bir bakış açısı getirdiğini ve daha az masrafla bölgenin sakinlerine daha fazla sorumluluk yükleme politikası izlediğini ifade etti. Türkiye’nin, NATO üyesi olarak ABD ile iyi bir diyalog geliştirdiğini ve bu yaklaşımın uygulanabilir politikalara dönüştürülmesi için çalışıldığını belirtti.
TÜRKİYE-ABD GÖRÜŞMELERİ VE SURİYE
Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması konusunda ABD ile anlaşıldığını belirten Fidan, İsrail’in müdahalesi, PKK, DEAŞ çocukları ve kimyasal silahlar gibi 6-7 alanda “anlaşmaya çalışma üzerinde anlaştıklarını” ifade etti. DEAŞ meselesinin ve Suriye-İsrail sınırında sorun çıkmamasının Türkiye için öncelikli olduğunu vurguladı. Trump’ın, Türkiye’ye saygı duyduğunu her fırsatta dile getirdiğini belirtti.
ABD İLE KARŞILIKLI ZİYARETLER
Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Washington’u veya Trump’ın Türkiye’yi ziyaret etmesi için bir takvim üzerinde çalıştıklarını belirtti. Lahey’deki NATO Zirvesi’nde liderlerin görüşebileceğini ve sık sık yapılan telefon görüşmelerinin verimli olduğunu ifade etti.
TERÖRSÜZ TÜRKİYE
Fidan, terör örgütünün kâğıt üzerinde fesih deklarasyonu yaptığını, ancak pratikte de feshedilmesi gerektiğini belirtti. Bu sürecin nasıl işleyeceğini ve kontrol edileceğini ifade eden Fidan, psikolojik eşiğin aşılmasının ve kararın alınmasının önemli olduğunu vurguladı. Konuların olgunlaşması için çalışmaların devam ettiği ve kamuoyuyla paylaşılabilir hale geldiğinde bilgilendirme yapılacağı belirtildi.