28 Nisan'da İber Yarımadası'nda yaşanan ve saatler süren geniş çaplı kesinti sonrası yenilenebilir kaynaklardan elektrik üreten ülkelerde emre amade enerji kaynakları ve depolama teknolojilerinin elektrik sistemlerine katkısı tekrar gündeme geldi.
İspanya, Portekiz ve Fransa'nın bazı bölgelerini etkileyen elektrik kesintisi sebebiyle milyonlarca insan, temel ihtiyaçlara erişim sağlayamadı. Kesintinin sebepleri arasında yenilenebilir enerjinin aşırı kullanımı, ani elektriksel yük artışı, siber saldırı veya sistem yönetim sıkıntısı yer aldı.
Dünya genelinde yaygın kullanılan güneş ve rüzgar enerjisi santrallerinde elektrik üretimi ve tüketiminde esneklik sağlanabilmesi amacıyla enerji depolama sistemlerine son yıllarda ciddi yatırım yapılıyor.
Enerji depolama sistemi ve teknolojileri, hava koşulları sebebiyle elektrik kesintilerinin önüne geçilmesi, fazla enerjinin şebekeye yük olmaması için dengenin sağlanması, sürekli ve kesintisiz arz sağlanması ile afet kaynaklı kesintilerde müstakil enerji kaynağı olarak kullanılması gibi durumlarda kullanıcılara avantajlar sağlıyor.
DEPOLAMA SİSTEMLERİ, KRİZ ANINDA HIZLI ÇÖZÜM SUNUYOR
Enerji Depolama Endüstrileri Derneği Başkanı Doğa Can Bayram, AA muhabirine, Türkiye'nin dış ticaret kaleminde en büyük payı ithal fosil kaynakların oluşturduğunu, dış ticaret açığını azaltmanın en kolay ve hızlı yolunun yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık vermek olduğunu söyledi.
Bayram, güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretiminde kesinti olması durumunda sistemde dengeleme sorunlarının oluşabileceğine işaret ederek, anlık üretilen ve tüketilen enerjinin eşit olması gerektiğini dile getirdi.
Frekanstaki oynamaların üretim ile tüketim arasındaki farklardan meydana geldiğini anlatan Bayram, "Bunun belli bir toleransı var. Bu toleransın dışına çıktığında, İspanya, Portekiz ve Fransa'da olduğu gibi Türkiye'de de başımıza geldi seneler önce, bir 'blackout' dediğimiz genel enerji kesintisi meydana geliyor. Elektrik kesintilerinin önüne geçmek zorundayız çünkü bunun ekonomik maliyeti milyarlarca dolar seviyesinde." diye konuştu.
Bayram, sistemde yenilenebilir enerji kaynakları çoğaldıkça dengesizliğin arttığını, şebekeye güvenli ve sürdürülebilir enerji sağlanması için bu durumlara hızla cevap verilmesi gerektiğini dile getirdi.
Yüksek enerjinin kısa sürede şebekeye verilmesinin elektrik depolayan batarya sistemleri ile gerçekleştirilebileceğini vurgulayan Bayram, şöyle devam etti:
"Enerji depolama hizmetlerinin oluşturulması ile ilgili ülkemizde ciddi çalışmalar var. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının, batarya sistemlerinin en hızlı şekilde kullanılması, otomatik olarak belli bir yazılım tabanında ve bunun mümkün olduğunca yerli kaynaklarla yapılıyor olmasına yönelik çalışmaları var. Dernek olarak bizim de yazılım güvenliği, siber güvenliği sağlanarak dış etkilerden minimum şekilde etkilenecek şekilde depolama sistemlerinin dizayn edilmesi ve ülke şebekesinin en iyi şekilde yönetilmesine yönelik katkılarımız var."
Bayram, dünya genelinde özellikle İngiltere ve Avustralya gibi ada ülkelerinde enerji depolama sistemlerinin hızla hayata geçirildiğine dikkati çekti.
Depolama teknolojilerinin sürekli geliştiğini dile getiren Bayram, şunları kaydetti:
"Yeni sistemler çıkıyor, daha hızlı sistemlere ihtiyaç artıyor. Bu teknolojiyi Türkiye'de geliştirmek, entegrasyon işlerini Türkiye'de yapmak, hem de dışa bağımlılığımızı minimize etmek için çalışıyoruz. Adaletli gelir modelleriyle desteklenen, yüksek kaliteli ürünlerle bunu Türkiye'de işletmeyi planlıyoruz. Mevcut durumda konu ile ilgili çıkan yönetmelikler, iyi bir konumda. Yeni ve ilk kez devreye alınacak santraller var."
Yenilenebilir enerji kaynaklarının öngörüler ve planlamalar üzerine çalıştığına, bazı durumlarda öngörülerin gerçekleşmediğine işaret eden Bayram, "Normal dengesizliklerin dışında, bir krize neden olabilecek dengesizlikleri de aslında batarya sistemleri çok hızlı bir tepki vererek çözebiliyor." diye konuştu.
TÜRKİYE, ENTEGRASYON VE YERLİ YAZILIMDA ÖNE ÇIKABİLİR
Bayram, Türkiye'nin coğrafi konumu itibarıyla enerji depolama sistemlerinin ticareti anlamında avantajlı olduğunu vurguladı.
Türkiye'nin Avrupa, Afrika ve Orta Doğu'yu enerji teknolojilerinde hedef pazarlar olarak belirlediğini kaydeden Bayram, şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye, yazılım, donanım entegrasyonu ve geri dönüşüm alanlarında depolama sistemleri sektöründe önemli bir noktaya gelebilir. Bataryaları maksimum 10 ila 20 sene kullanabileceğiz. Ondan sonra bunların geri dönüşüme gidiyor olması gerekiyor. Ülkemizde bunu geri dönüştürüyor ve sonra tekrar kullanıyor olmamız çok değerli. Yönetmelikler ve devletin bu işe biraz daha katkı sağlaması konusunda çalışmalarımız devam edecek."