Haber7
Pakistan'ın nükleer programının babası olarak anılan Abdülkadir Han, 2021'deki vefatına kadar ülkesinin en saygın bilim insanlarından biri olarak kabul edildi. 1936 doğumlu Han, Pakistan'ın Hindistan karşısında nükleer güç olmasını sağlayarak ülke tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
İLERİ DÜZEY ÇALIŞMALARDA BULUNDU
1 Nisan 1936'da Hindistan'ın Bhopal kentinde doğan Han, İngiliz sömürge yönetiminin sona ermesiyle alt kıtanın 1947'deki kanlı bölünmesi sırasında ailesiyle birlikte Pakistan'a göç ettiğinde henüz küçük bir çocuktu.
1960 yılında Karaçi Üniversitesi'nde fen bilimleri alanında lisans eğitimini tamamladıktan sonra Berlin'de metalurji mühendisliği okudu ve ardından Hollanda ve Belçika'da ileri düzeyde çalışmalar yaptı.
NÜKLEER ÇALIŞMALARI ÜLKESİNE GETİRDİ
Pakistan'ın nükleer programına yaptığı en önemli katkı, uranyumu nükleer parçalanabilir malzeme için silah sınıfı yakıta dönüştüren uranyum santrifüjleri için bir planın tedarik edilmesiydi.
İngiliz-Hollanda-Alman nükleer mühendislik konsorsiyumu Urenco'da çalışırken çalışmaları Hollanda'dan alıp 1976'da Pakistan'a getirmekle suçlandı.
Dönemin Başbakanı Zülfikar Ali Butto, Pakistan'a dönüşünde Han'ı hükümetin yeni başlayan uranyum zenginleştirme projesinin başına getirdi.
Han daha sonra bir gazete röportajında, 1978'de ekibinin uranyumu zenginleştirdiğini ve 1984'te nükleer bir cihazı patlatmaya hazır olduklarını söyledi.
MOSSAD'IN SUİKAST GİRİŞİMLERİNE UĞRADI
Eski Mossad Şefi Shabtai Shavit'in pişmanlık duyduğu ve CIA'nin Usame bin Ladin'le eş değerde tehlikeli gördüğü Han, İsrail'in yoğun engelleme çabalarına rağmen hedefine ulaştı. Mossad'ın 1980'lerde Avrupalı tedarikçilere yönelik bombalı saldırıları ve suikast girişimleri sonuç vermedi.
HİNDİSTAN-İSRAİL İŞBİRLİĞİ NASIL SUYA DÜŞTÜ?
1980'lerde İsrail'in Hindistan'la yaptığı askeri işbirliği planı, dönemin Hindistan Başbakanı Indira Gandhi'nin son anda vazgeçmesiyle rafa kalktı. Plan, İsrail savaş uçaklarının Hindistan üssünden kalkarak Pakistan'ın Kahuta tesislerini vurmasını öngörüyordu.
ÇİN VE ABD'NİN HESAPLARI PAKİSTAN'A YARADI
Soğuk Savaş döneminde Çin'in Pakistan'a uranyum ve teknik destek sağlaması, ABD'nin ise Afganistan'daki Sovyet tehdidi nedeniyle göz yumması, Pakistan'ın nükleer hedefine ulaşmasında kritik rol oynadı. Ancak 1990'larda bu destekler kesildi.
PAKİSTAN'IN NÜKLEER TESTİ VE MİLLİ GURUR
1998'de Belucistan çölünde gerçekleştirilen başarılı nükleer test, Pakistan'ı dünyanın 7. nükleer gücü yaptı. Han, bu başarıdan sonra ulusal kahraman ilan edildi.
İRAN, LİBYA VE KUZEY KORE'YE TEKNOLOJİ TRANSFERİ
Han'ın 2003'te Libya lideri Kaddafi tarafından ifşa edilen uluslararası nükleer ağı, İran ve Kuzey Kore'ye teknoloji transferi yaptığını ortaya çıkardı. Bu olay Han'ın ev hapsine gönderilmesine yol açsa da, Pakistan'da itibarını zedelemedi.
ÖLÜMÜNDEN SONRA BİLE BİR EFSANE
2021'de Covid-19 nedeniyle vefat eden Abdülkadir Han, Pakistan Başbakanı İmran Han tarafından "ulusal simge" olarak anıldı. Han, Pakistanlılar için ülkeyi "kimsenin kötü gözle bakamayacağı" bir güce dönüştüren bir kahraman olarak hatırlanıyor.