Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı C130 askeri uçağı, Merzifon'daki 5'inci Jet Üssü’ne gitmek için Azerbaycan'ın Gence kentinden havalandı. Tırmanışa başlayan uçakta hiçbir sorun görünmüyordu. Uçağın en fazla güce ihtiyaç duyduğu an olan kalkışta dahi motorların performansında bir sorun çıkmadı. Kalkıştan kısa bir süre sonra Gürcistan hava sahasında 22 bin feet'e (7 bin 333 metre) çıkan uçak, Türkiye'ye dönmek için düz uçuşa geçti. Ancak ne olduysa o an oldu. Karabağ'ın kurtuluş yıl dönümü nedeniyle yapılan etkinliklere İHA-SİHA ve çok sayıda askeri malzeme taşıyan askeri uçağımız, içindeki 20 vatan evladıyla düştü. Uçağın nasıl düştüğüne dair söylemler ortada dolaşırken, Hürriyet gazetesinden Uğur Cebeci, C130'ün düşme nedeni dair edinilen ilk tespitleri köşesine taşıdı.
Cebeci'nin verdiği bilgilere göre; C130'un ilk önce dördüncü motoru arıza verdi ve feather oldu. Akabinde ani yükseliş gerçekleştiren uçağın ikinci motoru yağ tazyik arızası gösterdi, sonrasında aşırı hızlanmayla oluşan rezonansla koptu. Parça uçağa çarpınca ters çevirdi. Sonra burun üzeri düşmeye başlayan uçağın kuyruğu koptu. Tam o sırada da 2 numaralı motordan kopan pervane parçaları gövdeyi keserek kokpit bölümünü gövdeden ayırdı. Pervaneler, pal açısını değiştirmek için çalışmadığından, motor da içine düştüğü bu anormal durumdan kurtulamadı. Sonra da uçak virile girip döne döne yere çakıldı. Böylelikle; kokpit, orta gövde ve kuyruk kısmı olmak üzere üç bölüm halinde üretilen uçak, imalat şemasına yakın bir şekilde parçalandı. Uçağın kesin düşüş nedeni ise; kara kutuyla birlikte kokpit ve uçuş kayıtlarını tutan elektronik sistem incelendikten sonra belirlenecek.
Uğur Cebeci, uçağın düşüşe dair edinilen ilk tespitleri köşe yazısında şu ifadelerle anlattı:
"Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı TUAF543 sefer sayılı C130 uçağı, Merzifon'daki 5'inci Jet Üssü’ne gitmek için Azerbaycan Gence'den sabah saat 10.19'da kalkış yaptı. Tırmanışa başladı. Hiçbir sorun görünmüyordu. Uçağın en fazla 'takat'a, yani güce ihtiyaç duyduğu kalkışta motorların performansında da bir sorun çıkmadı. Kalkıştan sonra Gürcistan hava sahasında 22 bin feet'te (7 bin 333 metre) uçak, düz uçuşa geçti.
İddialara göre; birden bire dört motorlu uçağın dördüncü motoru, yani kanat uçuna yakın olanı 'feather' oldu. (Arızalanan bir motorun pervane kanatları, bir turboprop motor arızalandığında bağlı olduğu pervane dönmeye dönmeye devam eder. Hava pervanelerin yanından akmaya devam ederek pervaneyi döndürür. Bu dönme hareketi sürtünme yaratır ve uçağın kontrolünü zorlaştırır.) Hava akışı yönünde hizalama işlemi gerçekleşti. Verilen gazın çok üzerinde pervaneyi döndürdü. Ani bir 1500 feet'lik, yani 500 metrelik yükselme oldu. Gaz kolları motorun aşırı hızlı çalışmasını kontrol etmemeye başladı.
Yine iddialara göre; 500 metrelik yükselme sonrası bu hızı önlemek için uğraşılırken diğer kanattaki 2 numaralı motor, yağ tazyik arızası gösterdi, sonrasında aşırı hızlanmayla (overspeed) oluşan rezonansla koptu. İlk parça elevatöre çarpıp uçağı ters çevirdi.
İddiaya göre; uçak burun aşağı düşerken arka taraf, yani kuyruk bölümü koptu. 2 numaralı motorun pervane parçaları gövdeyi kesti ve ön taraf (kokpit bölümü) ayrıldı. Overseed'i düşürmek için uçağı burun yukarı aldı. Pervane pal açısını değiştirmek için çalışmadığından motor içine düştüğü anormal durumdan kurtulamadı.
Görünen o ki, uçağın gövde bölümü virile girip dönerek düştü. Yere vurduktan sonra alevler içinde kaldı. Kokpit, orta gövde ve kuyruk kısmı olmak üzere üç bölüm halinde imal edilen uçak, imalat şemasına yakın bir şekilde parçalandı. Sonra enkaz çok geniş bir alana yayıldı.
Bilinen o ki pilotlar, çok kısa sürede gelişen bu anormallikle boğuşurken acil yardım istemeyi bile yapamadılar. Her şey saniyeler içinde oldu.
Elbette bu kazanın bütün detayları yine kara kutuların çözümünden sonra ortaya çıkacak. (Kara kutu denmesinin nedeni kötü haber taşıdıkları içindir. Ayrıca enkazlarda kolay fark edilmeleri için aslında oranj rengine boyalıdır.) Elbet çıkmayacak olanlar da olabilir. Kokpit konuşmalarını kaydeden 'Cockpit Voice Recorder-CVR' ile uçağın bütün hareketlerini teknik olarak sisteme işleyen (Flight Data Recorder-FDR) ayrıca, imalatçı Lockheed Martin tarafından da incelenecek. Kaza simüle edilecek. Parçalanma yeniden yaşanacak. Uçağı strese sokan nedenler bir dizi araştırmadan geçecek."
