Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia uzay teleskobu, galaksimizde alışılmadık davranışlar sergileyen genç bir yıldız ailesi keşfetti. “Ophion” adı verilen bu grup, 1.000’den fazla yıldızdan oluşuyor ve benzerlerine kıyasla çok daha kısa sürede dağılma eğiliminde.
Diğer yıldız gruplarından farklıSamanyolu’ndaki yıldızlar genellikle kümeler hâlinde doğar ve yavaş yavaş birbirinden ayrılarak galaksiye dağılır. Ancak Ophion yıldızları, olağandışı şekilde koordinasyonsuz ve hızlı bir biçimde birbirinden uzaklaşıyor. Araştırmanın başyazarı Dylan Huson, “Bu kadar büyük bir grubun bu hızla dağılması alışılmışın dışında” dedi.
Araştırmacılar, Gaia’nın üçüncü veri yayınındaki yüz milyonlarca yıldız spektrumunu analiz etmek için yeni bir yapay zekâ modeli geliştirdi. Bu model sayesinde 20 milyon yıldan genç yıldızlar tarandı ve Ophion ortaya çıktı. Bu başarı, genç yıldızlara ait verilerin kitlesel olarak analiz edilebildiği ilk çalışmalardan biri.
Dağılmanın nedeni: Süpernova mı, komşu etkisi mi?Ophion’un yakınında başka büyük yıldız grupları bulunuyor ve geçmişte burada süpernova patlamalarının yaşanmış olabileceği düşünülüyor. Bu tür patlamalar, yıldızların bulunduğu bölgedeki maddeleri süpürerek yıldızların yörüngelerini bozmuş olabilir.
Araştırmacılar, Ophion’un davranışlarını tam olarak açıklayacak net bir neden bulabilmiş değil. Ancak bu keşif, yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılan geleneksel yöntemlerin yetersiz kalabileceğini gösteriyor. Gaia'nın dev veri arşivi ve yeni analiz teknikleri, yıldız oluşumuna dair daha önce fark edilmeyen dinamikleri ortaya çıkarıyor.
2024 yılında gözlemleri sona eren Gaia uydusu, ardında devasa bir veri hazinesi bıraktı. 2026 sonunda yeni bir veri seti, 2030’dan sonra ise kapsamlı “miras verisi” kamuoyuyla paylaşılacak. Bilim insanları, önümüzdeki yıllarda bu verilerden sayısız keşif çıkmasını bekliyor.